“Mijn supervisor is veel minder geïrriteerd, sinds hij de training ‘Omgaan met patiënten met onverklaarde klachten’ voor medisch specialisten heeft gevolgd”, vertelde onlangs een aios mij tijdens een werkbezoek aan het ziekenhuis. En dat kan kloppen, want getrainde specialisten communiceren effectief met patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. Zo blijkt uit onderzoek.
Patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) maken 25-50% deel uit van het spreekuur van een huisarts of medisch specialist. Het ontbreken van een medische verklaring voor ernstige en invaliderende SOLK voelt voor veel patiënten als een falen van de geneeskunde. Omgekeerd ervaren ook artsen gevoelens van onmacht en tekortschieten in consulten met SOLK-patiënten. Veel artsen hebben het gevoel dat SOLK-patiënten druk op hen uitoefenen en allerlei medische interventies vragen, zoals een recept, aanvullend onderzoek of een medische ingreep. Mede daarom wordt er nogal eens extra onderzoek in gang gezet om de patiënt in medisch opzicht toch iets te bieden. Aanvullende diagnostische onderzoeken hebben echter geen meerwaarde uit oogpunt van geruststelling, als de medisch specialist daarvoor geen aanleiding ziet en er ook geen nieuwe informatie uit verwacht. Patiënten zijn niet eerder overtuigd en gerustgesteld dat hun klachten dan SOLK zijn. Bovendien bestaat er bij onnodige diagnostiek het risico dat er incidentele bevindingen worden gedaan die op zich niets met de oorspronkelijke klacht te maken hebben, maar wel weer vervolgonderzoek vereisen.
Het belang van goede communicatie
Patiënten zoeken juist begrip en vragen om een dokter die goed met de patiënt communiceert over wat er aan de hand kan zijn. Het accent in de training voor specialisten ligt op het goed doorvragen en het geven van een aansprekende uitleg over de aard van de klachten en in stand houdende factoren. De specialist leert naast de patiënt te staan en, ook in het geval van SOLK, een concreet advies aan de patiënt en de huisarts te geven op basis van zijn kennis en autoriteit over hoe de klachten verminderd kunnen worden.
Tips voor het consult met een SOLK-patiënt
Wees nieuwsgierig en exploreer de somatische, maar ook de psychosociale aspecten van de klacht en de gedachten van de patiënt over de klacht. Geef een uitleg waarin de patiënt zich gekend weet. Spreek duidelijke taal.
In de training ‘Omgaan met SOLK’ krijgen specialisten kennis over SOLK en praktische vaardigheden om patiënten met moeilijk te duiden klachten van goede zorg te voorzien.
Verdere informatie
Artikel in Medisch Contact 28 september 2015
Onderzoeksartikel in PLOSone
Informatie van Erasmus MC over het onderzoek en de ontwikkeling van de SOLK-training