Tijdens het jaarlijkse Rode Hoed Symposium over ‘De medisch specialist 2016’ op 7 oktober j.l. in Amsterdam was ‘medisch leiderschap’ het woord van de dag. Door een aantal sprekers werd het belang van leiderschap van medisch specialisten op alle niveaus in de zorg benadrukt. De reeks werd passend afgesloten met een wervelende presentatie van Carina Hilders, kersverse hoogleraar medisch management en leiderschap aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Op 20 november a.s. spreekt zij haar oratie uit.
Professor Hilders plaatste de verschillende bijdragen in perspectief door onderscheid te maken in vier vormen van medisch leiderschap:
- Persoonlijk leiderschap is vereist om de doelen die je jezelf stelt in het leven waar te kunnen maken. Het vereist dat je je leven op orde hebt. Dat er sprake is van een goede balans tussen werk en privé. Dat je een ideaal voor ogen hebt, dat groter is dan jezelf. Dat je ambitie hebt en de energie om die ambitie vorm te geven. Het betekent ook voortdurend werken aan jezelf; karaktervorming in de klassieke betekenis van het woord.
- Klinisch leiderschap is het leiderschap als medicus in de dagelijkse, klinische praktijk. Het betekent eraan werken om zelf elke dag een beetje beter te worden dan de dag ervoor en er ook naar te streven dat je directe, beïnvloedbare omgeving navenant verbetert. Door in teams te werken aan het invoeren van verbeteringen in de kwaliteit van zorg en in de bedrijfsprocessen zinnig en zuinig om te gaan met schaarse middelen.
- Medisch management is de vorm van leiderschap die vereist is in managementposities in het middenmanagement en topmanagement van zorginstellingen. Hier moet de stem van de professie vertolkt worden op alle niveaus in de hiërarchie van de organisatie en vertaald worden in het beleid. Dat stelt andere eisen aan het leiderschap en vraagt dus ook om andere competenties.
- Bestuurlijk leiderschap is het leiderschap van medici die de stem van de professie laten horen in het maatschappelijk debat over de inrichting van de zorg. Dit kunnen klinisch leiders zijn met een landelijke voorbeeldfunctie, maar ook medische bestuurders van zorginstellingen of bestuurders van verenigingen van professionals. Bestuurlijk leiderschap is pleitbezorging in optima forma. Dat kan alleen vanuit een duidelijke visie op goede zorg.
De Academie voor Medisch Specialisten biedt scholing voor al deze vormen van leiderschap. Sinds kort zijn daar twee nieuwe cursussen bijgekomen: over klinisch leiderschap en het besturen van een beroepsvereniging.